dhs-sf

1940-tals hage. Matauk vart det store slagordet for hageeigarane gjennom dei mørke krigsåra. Mang ein plen vart endevendt for å gje dyrkingsareal. Grønsaker som kan lagrast var vanleg, t.d. lauk, kålrot, raudbeter, potet og nepe. Bønner og sukkererter var òg vanleg.
Av urter var karve, timian og skårekong/ oregano mykje brukt i mat. Bærbuskar og frukttre stod spreidd i hagen.

Få hadde grasklyppar. Graset vart i staden slege eit par gonger i løpet av sommaren og gjeve som fersk fôr til ”heimedyr”, eller tørka til høy.

På bilete: brørne Nils Joachim og Christoffer Knagenhjelm, saman med museumsbonden vår Kjell Krogstad. Graset dei har raka saman ved Kvammetunet, skal spreiast på eit areal på hovudgarden.

Eit uttrekk frå "Historielaget for Sogn" si årbok frå 1959, utgjeve i samband med 50 års jubileet for museet.

Det er ikke på sin plass her å følge arbeidet i detalj fra år til år og dokumentere innsatsen med statistiske opplysninger om tiltak og tilvekst. Slike finnes i de trykte beretningene i tidsskriftet og er således tilgjengelig for enhver som har interesse av dem. La oss heller prøve å se museumsarbeidet i perspektiv og framheve hovedlinjene i den frodige veksten og streife slike tiltak som ble av varig betydning for utviklingen.

Her kan du lesa og høyra om husa i den nyaste avdelinga på Friluftmuseet

Stella - Les og høyr om Stellahuset

Leite - Les og høyr om Leitehuset

Melheim - Les og høyr om Melheimshuset

Ved flytting av bygningen til museet i 1985 vart det gjort ei synfaring på hagen i Luster. Dagens museumshage er bygd opp etter den og etter ein rekonstruert hageplan frå første verdskrig. Naturforholda set nokre avgrensingar, men trekka er der.

Les meir om Kvitevoll

Dei gamle prestegardshagane var mønsterhagar som vart viktige for utviklinga av hagekulturen her i landet. Så langt råd er, skal hagen rundt Vik prestegard vera ein rekonstruksjon av prestegardshagen i Vik.

Mange prestegardar fungerte som førebilde for andre i bygda. Mange nye planter som kom til bygda, kom først til prestegarden, og kunne så spreiast derfrå. Prestegardshagen på museet er under oppbygging og skal visa ein hage frå tidleg 1850-tal. I ein etablerings-fase har vi gjerda inn nyplanta tre slik at ikkje hjorten skal øydeleggja dei.

Her på Kaupangerhalvøya finn vi nokre av dei mest drivverdige skogane på Vestlandet. Verkeleg stordrift av skogen kom med vassaga. Oppgangssaga vert teken i bruk her i området sist på 1500-talet.

Beite kan ha ulik utsjånad. Nokre er opne, andre har tre og busker. Hagemark vert ofte dominert av ein type tre/busk. Her på museet ser du bjørkehage, og vi prøver å få til ein einerhage. Tidlegare var og skogen viktig beiteressurs. Beiteskogen har ofte redusert busksjikt.

Beitemønster til dyr

Dyra har ulik måte å beita på, og gjev ulikt preg på naturen.

På friluftsmuseet er det enger kring dei fleste tuna.

Slåtteeng

På Vestlandet regnar det mykje om sommaren. For å få høyet tørt, vert det hengt på hes før ein tek det inn i løa. Dei eldste hesjene er troheser som ein batt opp med bjørkevidjer. Det står fleire slike heser på friluftsmuseet. Dei står oppe heile året. Tradisjonen å bruka troheser har enkelte stadar i fylket vore brukt langt inn på 1900-talet, om enn i alt mindre skala. Nokre stadar har ein prøvd snøre, og på 1900-talet har ståltrå vore det desidert vanlegaste.

Kornstaur